Nè:ne yonkyenté:ri shikenekenhterón:tahkwe, yakoteryèn:tare tsi niwakatiwénhne. Yah nón:wa. Ohstón:ha wakáre’sen ne karihón:ni sótsi kenà:tarakskwe ne tekahswà:ne nok tewahserí:ye. Wa’kátkahwe tsi í:keks ne teyona’taratsikhè:tare ne akohsera’kè:ne yotohétston táhnon oyé:ri nikakon’tsherá:ke onkwá:ti. É’tho na’á:wen’ne tewenhnì:take tsi náhe nek tsi yah thakkwé:ni sénha ó:ya aonkwá:ti. É’tho káti tewakatáhsawe tsi kátstha ne akwatya’tanha’tsherà:ke ne yonte’nyentenhstáhkwa nè:ne è:neken kayà:tare. Wakhró:ris to na’tekathaháhkwa tsi niwenhníseres. Wà:katste ne thetén:re táhnon wá:ton tsi 7,669 na’tkatháhahkwe tsi niwenhníseres. Yah eh sótsi teyoháhes, ne aorì:wa kítskote wenhniserakwé:kon tsi tkawennárha.

Kenòn:we’s ne kí:ken yonte’nyentenhstáhkwa ne aorì:wa wakehyarakwén:nis tsi tká:konte takatháhahkwe táhnon akatya’takarí:yohste tókat á:kehre sénha aonkwatiwénhake. Táhnon tókat sénha aonsonkwatiwénhake á:re, enwá:ton aonsá:keke á:re ne tekahswá:ne!

Otkon’tsheráksen, yo’taríhen ón:wa wenhniserá:te! Áhsen niwáhsen áhsen niyo’tarihénhne yotohétston néntye. Táhnon ó:ni, tsi niyotón:ris (yohné:kare kawé:rakon) ayonnonhtónnyon tsi kayé:ri niwáhsen énhska niyo’taríhen. Karihwahétken!

Yah tewake’nikonhriyóhne ón:wa wenhniserá:te ahse’kén yah teyoyó’te ne kaweranóhstha tsi tewakyó’te. Táhnon ... sénha wahetkénhne tsi tewakenónhsote. Akwáh í:ken tsi yo’tarihénhne kanónhsakon shonsakahtén:ti né:’e aorì:wa shé:kon tkayén:tahkwe ne kaweranóhstha tsi nón:we wa’kateweyén:ton tsyóhsera yotohétston. Teyotonhwentsyóhon akkóha (tékeni ní:kon) e’thò:ne wa’kéta tsi tewahsonhtakà:ronte. Wa’tekahwihstá:’eke onkyé:nawahste táhnon akwáh í:ken tsi wakya’ta'taríhen, tewak'itónhkwara's táhnon tewakya’tá’tsyonht shiwákhson. Yah tewake’nikonhriyóhne. E’thò:ne wa’kahténtya’te ne kaweranóhstha, wa’katya’tóhare, wa’kátyen ohén:ton tsi tkaweranóhstha táhnon akwé:kon skén:nen nón:wa.

Hátskwe, oh nahò:ten yonnohtónnyon ne kí:ken yakón:kwe?

Táhnon, oh nahò:ten ne érhar wanonhtónnyon?

Rontaweya’tà:nes táhnon rotiyó’tens ne Onkwawenna Kentyohkwa (tsi nón:we í:’i kya’takwe’ní:yo) ne kayà:tare. Yah ní:’i tekyà:tare ne kí:ken ahse’kén wa’kyà:tarahste. Ó:ya shiyò:karahs wa’akwatèn:nyote na káti rotíhson tsi ronteweyénhstha ne kèn:tho. Sha’té:kon niwenhnì:take kén:’en wahontéweyenhste táhnon sha’tewahsén:nen ne kentyóhkwa kén:’en enshontaweya’tà:na á:re.

Enkheya’tí:sake ne ronnónha nek tsi ohstón:ha wakatshennón:ni tsi ronahténtyon ne aorì:wa sénha skén:nen onkwanónhsakon nón:wa.

Wà:kehre akhyá:ton ne "Kanà:taronk nok Yonekwarahní:ron Awenhnísera" aorihwà:ke, nek tsi é:so ó:ya naho’tenhshón:’a niyawén:’on ón:wa wenhniserá:te.

Shiyorhén’ke, wa’kenatà:ra tsi tyohá:te nè:ne skanhotónhkwen Caledonia nón:we. Wa’kheyaterò:roke ne rotiyaneréhson wahatirihówanahte ne káti enkanhotonhkwénhake tsi tyohá:te.

Akwé:kon skén:nen ohahà:ke ne ó:nen wa’kahtén:ti akkóha ne kanà:taronk nok yonekwarahí:ron. Ohstón:ha yotohétston wà:kewe Tsi Yetsyenhayentáhkwa, wa’kerihwà:ronke tsi tehonatateriyohátye ne onkwehón:we nok o’serón:ni Caledonia nón:we. É’tho káti yohsnó:re yonsakató:ri eh nón:we. Yah ónhka teshonaterí:yo eh shà:kewe nek tsi sahatinhó:ton á:re ne tyohá:te. Wa’tsi ok nyá:re, tonsahontaterí:yo á:re ne onkyonkwè:ta rotihskenhrakéhte nok rati’serón:ni. Nè:ne shakotiyé:nas wáhontste ne kahnekáksen nè:ne teyotskà:rare tahshakotí:tenhste tsi tehontaterí:yos táhnon tóhkara nihá:ti wahontkaré:wahte.

E:so níyákyon rotina’khwén:’on táhnon wahón:nehre aonsahonterí:yo á:re. Sha’tekentyohkwí:hen yà:kehte. Wa’kheyé:nawa’se ronatya’kè:son yayakhiya’tà:reke ne onkyonkwè:ta íhsi nón:we tsi thón:nete ne o’serón:ni. Ne ó:nen tayò:karahwe, tóhkara tewennyá:wer nihá:ti ne kanatakonhró:non táhnon onkwehón:we ohahà:ke yehón:nete.

Yah ónhka tehonaterí:yo nón:wa, nek tsi yah ó:ni ónhka skén:nen teyonnonhtónnyon.

Tsyakenì:teron á:re ne Yehnekiyohstha táhnon akwáh í:ken tsi yonkyatshennón:ni kén:’en ayakenè:seke. Áhsen niwenhniserá:ke yeyonkyahtentyòn:ne táhnon wa’akeninaktí:sake ne onkeninónhsa. Orihwí:yo ki ná:’a, wa’akeninaktanòn:we’ne tsi nón:we wa’akyanòn:wete Tsi Tewasenhtha. Enwá:ton ahsatkáhtho è:neken tsi tkayà:tare, ne yontaweya’táhkwa tsi tyohswen’karèn:ton raoná:wenk ne Tsyonontowane’á:ka tsi nón:we wa’akyanòn:wete. Akwáh í:ken tsi yorà:se ok thiwakwé:kon kanónhsakon. Yah othé:nen tewakya’taráhston eh nón:we, é’tho káti karonwarà:ke wa’ketshén:ri ne kí:ken. Á:kehre aesató:kenhse tsi niyorà:se tsi yonnonhwétstha, nè:ne sénha kowá:nen tsi ní:yoht ne onkeninónhsa. Nek né:’e tsyorì:wa nè:ne yah teyakeninòn:we’s – sótsi wákeras tsi yontaweya’táhkwa táhnon tsi teyonthaháhkwa, né:’e aorì:wa enwá:ton ayontshó:ko é’tho nonwéhson.

Tahakwaténnyehte ne kí:ken ne onkyatén:ron, nè:ne Ohsweken nithohténtyon nek tsi Kanà:tsyo thanákere nón:wa. Tsyóhersa yotohétston, akwáh tsi ok nón:we wa’thatawénrye entyè:ke nonká:ti táhnon Peru yè:re’skwe shahonwayà:tarahste. Tóhkara nikaná:take nè:ne thatinákere ne onkwehón:we wahanatá:ra. Kahyonhákta tkaná:tayen ne kèn:tho nè:ne tewahsóntereh ne Amazon tkahyonhatátye. Borah rontatena’tónhkwa ne rononkwehón:we. Orihwakayon’néha ronnonnéhkwa ne ronónha. Roksténha ne onkyatén:ron nè:ne yah tehonyá:kon táhnon e’tho skáhne tehatinonnyáhkwahkwe ne kontiya’tase’okón:’a. Ne ó:nen wa’katkáhtho ne kayà:tare, wa’kanonhtónnyon: "Oh né:’e niyotyé:ren tsi tontahahtén:ti?"

Tyonkeninónhsote ne teyonkenirihwayenawà:kon ne kí:ken kayà:tare. Akwáh í:ken tsi aká:yon – énhska tewennyá:wer yà:yak niwáhsen niyohserá:ke nityó:yen. É:so naho’tenhshón:’a yah teyoyánere tsi tkanónhsote. Tekarèn:re ne tekarontaserényon táhnon akwé:kon teyotshà:kton kanónhsakon. Onhwentsyà:ke tká:yen ne karón:ta, né:’e aorì:wa yohetken’onhátye ohswen’karà:ke. É:so otsi’nonwahshón:’a táhnon takwa’áhson kontinákere kanónhsakon. Táhnon ó:ni, onkwe’tá:ko kontinákere ahsonhtakónhson táhnon tyóhtkon kontitakhenóntyes ne ó:nen kate’nyén:tens aonkí:ta’we.

É’tho né:’e karihón:ni tsi á:se enyakyatenonhsón:ni ne Yehnekiyóhstha (nè:ne teyonkenirihwayenawà:kon). Yákenehre aontayakyatáhsawen ne ensewenhnì:ta tá:we. Í:’i enkeronwaró:ten táhnon enyonkyé:nawa’se ne akhtsikhè:ta. Ayá:wenhse enwá:ton ayakyatenonhsísa ká:ron tsi niyó:re enwà:keren’ne.

Enkayo’tenhserowanénhake, tóhske ki wáhi, táhnon orihwí:yo ki ná:’a, shé:kon á:re enskathró:ri.

Oh káti ní:se, oh nahò:ten sanonhtónnyon tsi yonnonhtónnyon ne yakón:kwe?

O’nihsténha awenhnísera nón:wa táhnon ake’nihsténha nè:ne yayà:tare. Sha’té:kon niwáhsen áhsen na’teyakohserí:ya’ke ó:ya shithetén:re. Shé:kon yakota’karí:te táhnon tyóhtkon yako’nikonhrí:yo. Wakatera’swí:yo, tóhske ki wáhi. Ó:nen skáhne wa’tyakwatskà:hon tsi tyakonónhsote ne akhwá:tsire. (Wa’kekhón:ni táhnon wa’keksoharényon, tókat áhsehre aesató:kenhse.) Wa’akwahwihstarò:roke ne teyakwatate’kén:’a táhnon tayetshí:yon ne wahsiranó:ron nè:ne sha’tewahsohkò:ten ne á:’are nè:ne yorenhtónnyon tsi yonnonhwéhtstha. Akwé:kon skén:nen ne kèn:tho nón:wa. Ayá:wenhse né:’e shà:kat ní:se.

Sénha enwatye’sénhake ayontaterihónnyon ne kí:ken tókat ahstsihkwà:reke ne kayà:tare.

Yonkyaterohrokónhne shiyò:karahs ne Mission Impossible III, nè:ne Tom Cruise ohén:ton ì:rate táhnon kahsenní:yo nen’ né:’e ne karihón:ni yah thaón:ton yawehronhátye ónhka nayóntyere tsi nahò:ten nahátyere ne Cruise. Ronkwe’tí:yo ne Cruise táhnon Philip Seymour Hoffman, nè:ne raya’takwení:yo ne Capote nè:ne wa’thatèn:tsha ne Oscar. Yah tewakehtahkwen tsi niha’shátste, tsi nihattókha, tsi nihaweyén:te, tsi nihaya’tahsnó:re ne Cruise, nek tsi shé:kon wa’kenòn:we’ne ne teyó:yaks.

Ó:nen ya’káhewe ne káti e’thóhtsi aetewanhotón:ko ohaha’kéhson kanatákta ne Caledonia. Tewaterí:yos aonsayonkwayén:ta’ne á:re ne onhwéntsya – yah oháha. Yah thayonkhihthárhahse ne Kakorà:tshera onhwéntsya aorihwà:ke tsi niyó:re kanhotónkwen ne tyohá:te. É:so nihá:ti yah tehón:nehre eh nahatí:yere. Rón:ton: "Oh nahò:ten enyonkhí:yon?" I:'i akì:ron: "Tóhsa sanonhtónnyon oh nahò:ten enyonkhí:yon ne kakorà:tshera. (Yah othé:nen thayonkhí:yon né:’e aorì:wa ó:nen raoná:wenk ne oháha.) Sanonhtónnyon oh nahò:ten enwá:ton ronnónha ayethí:yon – ne rotiyaneréhson."

Yah eh sótsi Kakorà:tshera tehonwatikwennyénhstha ne Rotinonhsyonnì:ton nek tsi enwá:ton é:so ka’shatstén’tshera ayethí:yon ne rotiyaneréhson. E’tho nenyá:wen’ne tókat enwá:ton Kakorà:tshera tahatikánereke rononkwehón:we skáhne ne rotiyaaneréhson ahatinhotón:ko ne tyohá:te.

Rotiyaneréhson ne Rotinonhsyonnì:ton wahontenonhsón:ni ne kí:ken kanónhsote Ohsweken nón:we1863 shiyohserá:te – kayé:ri niyohserá:ke ká:ron tsi niyó:re onnákerate ne Korahne. Kenh nón:we wa’thatitsyénhayen ne rotiyaneréhson tsi niyó:re 1924 ne ó:nen Kakorà:tshera wahatityohkón:ni ne ratitsyénhayens nè:ne rontkenníhsaskwe tsi niyó:re á:se wahontenonhsón:ni tewá:hsen niyohserá:ke tsi náhe.

Ne ó:nen wahontkáhwe tsi róntstha ne ratitsyénhayens, yehyatonhserayentáhkwa ón:ton ne kanónhsote. E’thò:ne wahontkáhwe tsi tkanónhsote ne ratihyatonhseranónnha oyé:ri niyohserá:ke tsi náhe. Yah ónhka teyakótston ne kanónhsote tsi náhe.

Shiyorhén’ke wa’kerihwà:ronke ne káti yohsnó:re enthontáhsawen enhóntste ne yetsyenhayentahkwa’kénha ne rotiyanerehson. Ayá:wenhse ne káti e’tho nenyá:wen’ne. Sewenhnì:ta yotohétston ratitsyénhayens tahonwatiríhon ne rotiyaneréhson aontahonnónhton tsi thonnonhwentsyaskénhas Caledonia nón:we táhnon tehotináktayen tsi nón:we aón:ton ahotiyó’ten.

Wahontenonhsón:ni tsi yetsyenhayentáhkwa ne rotiyaneréhson énhska tewennyá:wer kayé:ri niwáhsen áhsen niyohserá:ke tsi náhe táhnon akwáh ón:we tsi yoyánere aonsáhontste á:re.

Ónhka ayekwé:ni ayonkhró:ri: "Oh niyohtyé:ren tsi wa’tkahahí:ya’ke ne kítkit?"

Alaska yé:ke’skwe tsyóhsera yotohétston ne ó:nen wa’eyà:tarahste ne kí:ken ne teyonkenirihwayenawà:kon. Yah tewakhtheronníhne ahse’kén nek ne nikahkwari’tsherá:’a táhnon sénha kya’tahsnó:re tsi ní:yoht ne akaónha.

Wa'tkwanonhwerá:ton tsyonkwehón:we!